Ledje schakelen

[ErikJan]

Goedemorgen allemaal, en iedereen een mooie Kerst gewenst met veel hobbyplezier!

Mijn vraag is de volgende:
ik rij digitaal, en om mijn treinen in de onzichtbare schaduwstations op tijd te laten stoppen, gebruik ik een twee-standen schakelaartje (stop en go).
Aan de onderkant daarvan zitten 6 pinnetjes, dus ik neem aan dat je er met het schakelen van de stroom nog meer mee kunt schakelen. Ik dacht dan meteen aan een ledje, die aangeeft of de schakelaar in de stop-stand staat (ledje brandt) of in de 'go' stand (ledje uit).

Iemand die mij kan vertellen hoe ik dit dan aansluit?
Zie foto voor de genoemde schakelaar.

[BramvanLeeuwen]

Ja zeker, dat kan. Je moet even aangeven welke kleur het ledje moet hebben en wat voor spanningsbron je beschikbaar hebt. Met een gelijkspanningsbron gaat het het gemakkelijkst. Hoeveel Volt heeft je bron?
Als je dat aangeeft kan ik je wel een geschikt ledje met bijbehorende weerstand toesturen, of er een foto van maken. Dan heb je een voorbeeld.

[ErikJan]

Ja zeker, dat kan. Je moet even aangeven welke kleur het ledje moet hebben en wat voor spanningsbron je beschikbaar hebt. Met een gelijkspanningsbron gaat het het gemakkelijkst. Hoeveel Volt heeft je bron?
Als je dat aangeeft kan ik je wel een geschikt ledje met bijbehorende weerstand toesturen, of er een foto van maken. Dan heb je een voorbeeld.

Ik rij N-schaal, gelijkstroom dus. Ik heb een Roco z21, dat is meen ik 12-24 volt?
Ledjes (2,3V 20mA) heb ik al, net als weerstandjes (1W 1,0 kOhm). Gegevens even uit de mailbox met de bestelgegevens omhoog gevist

[BramvanLeeuwen]

Je moet niet de rijspanning op de ledjes zetten! De rijspanning van de Z21 is bij digitaal bedrijf een soort wisselspanning en bij analoog bedrijf kan de spanning wisselen.
Je moet bijvoorbeeld de ingangsspanning voor de Z21 gebruiken. Die is waarschijnlijk 15V. Bij de Z21 wordt 14-16V aangeraden. Dat is een constante spanning waarop een ledje kan branden.
Als je 15 V gebruikt kun je voor je ledje een weerstand zetten van (15-2,3)V/0,01V=13,7 x 100 ohm = 1370 ohm om het ledje op 10 mA te laten branden. Met 2 weerstanden van 1000 ohm kom je op 7 mA door het ledje. Dat is ruim genoeg om het ledje te laten branden. Bij 20mA geeft het ding veel te veel licht. Je kunt er ook 3 gebruiken (3000 ohm) of één van b.v. 2200 ohm. . Die weerstanden moet je dan in één van de leidingen naar het ledje opnemen (in serie, als een ketting). Het ledje brandt alleen als de lange poot naar de + van de spanningsbron wijst en de korte poot naar de -(daar zit ook een plat kantje aan de led).
De 1W weerstanden zijn bruikbaar, maar groot. Je kunt beter 1/4W of 0,1W weerstanden gebruiken. Die zijn kleiner.
Kom je er zo uit?

(De ingangsspanning kun je aftappen door de draad van de voedingsadapter door te knippen en een aftakking te maken, De ledjes vragen zo weinig stroom dat ze geen extra belasting zullen zijn)

[dwarsligger]

Geld dit ook als je de ledjes in een lok zet. Ik heb daar in het verleden weerstandjes bij gezet (geen idee meer welke) maar deze zijn nu veel te zwak. Met de decoder kun je natuurlijk ook dimmen, dus is er dan ook nog een weerstand nodig?

[ErikJan]

@BramvanLeeuwen

Misschien had ik er even bij moeten zetten dat ik een totale leek ben op stroomgebied en elektronica. Ik begrijp dan ook bar weinig van jouw verhaal, en dat ligt geheel bij mij hoor, aan jouw uitleg zal het vast echt niet liggen. Alleen kan ik er geen chocola van maken, en zo op het eerste gezicht denk ik dan ook al "laat maar zitten dat ledje". Het is dat het gat ervoor al geboord is in mijn schakeltableau, dus ik geef ook niet zomaar op.

Ik heb een ring(ster)leiding onder mijn baan aangebracht van installatiedraad, vanuit de z21. Daarmee kan ik dus niet mijn ledje voeden begrijp ik? Of ik moet er een andere weerstand tussen zetten, is dat wat je zegt?

Nu heb ik er ook een analoge trafo van Minitrix bij staan waarmee ik mijn wissels, via drukknopjes, schakel. Ook voorzien van een ledje om de wisselstand weer te geven (zelfde als ik eerder al noemde) en dat werkt perfect. Maar dat gaat helemaal buiten het digitale gebeuren van de z21 om. Is dat voor dit ledje dan ook niet een optie? Of komt dat dan, via de schakelaar, in conflict met het stroomloos zetten van het spoor, wat wel via de z21 wordt gevoed uiteraard?

[BramvanLeeuwen]

In een lok moet je vaak neer licht produceren omdat er veel licht verloren gaat door de lichtgeleiding van led naar "lampjes". Dan moet de led feller zijn en gebruik je een lagere weerstand, b.v. 500 ohm.

Ik bedenk trouwens dat je ook gewoon kunt proberen om het ledje op de digitale uitgang van de Z21 te zetten. Digitaal staat er wel een wisselspanning, maar de helft van de tijd staat de spanning dan in de goede richting. Het ledje flikkert dan wel, maar zo snel dat alleen bepaalde mensen een geflikker denken te zien (volgens mij vooral verbeelding). Op de digitale uitgang staat wel een constante spanning van zo'n 15V, Rijd je met digitale loc's?

Ik vermeldde niet dat je natuurlijk twee van de drie linker contacten van de schakelaar gebruikt in serie met led en weerstanden.

[BartenThomas]

ff een schetsje ter verduidelijking.

[BartenThomas]

Je kunt het eventueel nog mooier maken als je een 2 kleuren led gebruikt. Groen/Rood.

[ErikJan]

Thanks Bart en Thomas!

Een twee kleuren-led lijkt me niet nodig, gewoon een rode die brandt als het spoor stroomloos staat, en uit is als de trein doorrijdt lijkt me voor nu voldoende.
Ik ben zoals gezegd een leek op het gebied van stroom, maar volgens mij kan ik uit jouw tekening opmaken dat het ledje dus wel via de analoge trafo aangesloten kan worden?
Even teruggrijpend op de foto van de onderkant van het schakelaartje....waar sluit ik welke draad dan op aan?

[BartenThomas]

Idd, aansluiten op je minitrix trafo.
middelste pennetje op je schakelaar is het schakelcontact die afhankelijk van de stand van je schakelaar met het ene of het andere pennetje contact maakt.
Ff uitpoberen welke je moet hebben. Je kunt niks stukmaken zolang je de linker 3 contactjes en de rechter 3 contactjes gescheiden houd.

[BramvanLeeuwen]

De middelste aansluiting gaat naar de spanningsbron rechts. Ëen van de buitenste naar de led (bij de ene gaat de led branden 'rechtdoor' bij de andere 'afbuigend'.
Dit werkt natuurlijk met railspanning alleen als je digitale spanning op de rails hebt staan. Anders de analoge trafo gebruiken. Die levert toch ook een vaste spanning voor lampjes? Die van mij tenminste wel. Die geeft ook een gelijkspanningsuitgang voor lampjes etc.

[BartenThomas]

De vaste spanning van een treintrafo is meestal wisselspanning, maar dat werkt ook zoals je eerder al uitlegde.

[BramvanLeeuwen]

Ik vind een tweekleurenledje trouwens wel leuker. Als er geen lichtje brandt zou je kunnen denken dat er een draadje los is. Rood voor afbuigen en groen voor rechtdoor lijkt me mooi. De ledjes kosten toch geen drol.

[BartenThomas]

Het ging niet om een wissel, maar om een stop.
Dan is rood groen nog toepasselijker

[ErikJan]

Iedereen bedankt voor jullie input. Ik zal er van het weekend eens mee aan de gang gaan.

Ik heb ook gekeken naar zo'n 2-kleurenledje, want dat idee sprak me ook wel aan. Maar dan zie ik dat die 3 van die pinnetjes heeft, en dan raak ik helemaal de euh...draad kwijt waar wat moet.

Dus eerst maar een gewoon ledje dat aan of uit gaat. In principe kan ik ook aan de stand van de schakelaar al zien wat er gebeurt. Het ledje erbij is eigenlijk alleen nog maar meer voor de leuk.

[BartenThomas]

Geen paniek. De middelste is de gemeenschapplijke of de "min". De andere is voor of rood of groen. Gewoon proberen, er gaat niks stuk zolang er maar een weerstand in de stroomkring zit.

[ErikJan]

Eentje is genoeg? Op 1 van de buitenste? Of op allebei?

[dwarsligger]

1 op de middelste.

Als je de weerstand links zet, en je schakelt rechts zit er geen weerstand in de stroomkring. Dus makkelijkste is op de middelste, dan heb gebruik je deze als je rood als zowel groen schakelt.

Of dus 1 op links EN 1 op rechts, maar dan heb je er dus 2 nodig, die exact hetzelfde doen als je er 1 in het midden doet.

[ErikJan]

Ah oke. Duidelijk. En nu klinkt het ook wel logisch... weer wat geleerd! Thanks!

[DurkVell]

Met een weerstandje op de middelste poot zal de rode red feller branden dan de groene.
Wanneer je wilt dat ze beide ongeveer dezelfde felheid hebben kan je beter aangepaste weerstanden op de twee buitenste pootjes aansluiten: voor de rode led een grotere weerstand dan voor de groene.

[PaulRoman]

Geen paniek. De middelste is de gemeenschapplijke of de "min". De andere is voor of rood of groen. Gewoon proberen, er gaat niks stuk zolang er maar een weerstand in de stroomkring zit.
...

Even een opmerking: Wat BartenThomas hierboven zeggen is van toepassing op zgn. "Common Cathode" twee-kleuren leds.
Er bestaan echter ook zgn. "Common Anode" twee-kleuren leds. In dat geval is de middelste aansluiting de common anode, en is dus aan de plus (+) verbonden. Zie de plaatjes.



Groet,

Paul

[ErikJan]

Bedankt Paul, voor het meedenken en de aanvulling.

[ErikJan]

Vandaag ermee aan het prutsen gegaan, en het werkt. Voor nu even met alleen een rood ledje, dat is voor mij nu even genoeg.

Nogmaals iedereen dank voor jullie adviezen en uitleg, blij met dit forum! Zo kan een complete leek op stroomgebied toch alles zelf doen uiteindelijk.

Fijne jaarwisseling, en tot de volgende!

[BartenThomas]