Deze serie locomotieven bestonden uit machines die zeer succesvol waren. Met de as opstelling 2'C1' (twee voorloop assen, 3 aangedreven assen en een sleep as), ook bekend als "Pacific", waren dit zeer betrouwbare goed geconstrueerde locomotieven met veel vermogen. Bij de oprichting van de DRG vormden de 2'C1' sneltreinlocomotieven van de Sächsische Staatsbahn (type XVIII H), Württembergischen Staatseisenbahnen (klasse C), Badische Staatsbahn (IV f) en de Bayerische Staatsbahnen (S3/6) en later de eigen bestelde 2'C1' locomotieven de Baureihe 18.
Deze locomotieven waren onderling bepaald niet gelijk en er werd besloten om elk type in een eigen onder serie in te delen. Zo zijn er dus de typen 18.0 (Sächsische Staatsbahn type XVIII H), de 18.1 (Württembergischen Staatseisenbahnen klasse C), de 18.2 (Badische Staatsbahn IV f), de 18.3 (Badische Staatsbahn IV h), de 18.4 (Bayerische Staatsbahnen S3/6) en de 18.5 (Bayerische Staatsbahnen S3/6 Bauart 1912) ontstaan.
De locomotieven hadden met de gestroomlijnde cabine een bijzonder uiterlijk. Ook de versies met een rechte cabine hadden een opvallend en imposant uiterlijk door de naar verhouding lange ketel. De as opstelling 2'C1' stond garant voor een rustige loop. Het evenwichtige drijfwerk in combinatie met aandrijfwielen met een grote diameter maakte hoge snelheden tot de mogelijkheid. Deze combinatie deed het niet alleen goed in het vlakke land, in het middelgebergte konden D-treinen nog met een hoge snelheid worden gereden. Mede door het zuinige verbruik is deze machine te vinden voor veel internationale treinen, waarvan de bekendste wel de Rheingold is.
Op bladzijde 166 van het Merkbuch für die Fahrzeuge der Reichsbahn uitgave 1924 staat in de tabel de volgende (deel)opgave;
In het vlakke land 330t met 120km/u (~ 7 rijtuigen)
In het vlakke land 465t met 110km/u (~ 9 rijtuigen)
In het vlakke land 650t met 100km/u (~13 rijtuigen)
op een 2‰ helling 625t met 85km/u (~12 rijtuigen)
op een 4‰ helling 440t met 85km/u (~ 9 rijtuigen)
op een 5‰ helling 380t met 85km/u (~ 8 rijtuigen)
op een 10‰ helling 365t met 60km/u (~ 7 rijtuigen)
op een 14‰ helling 245t met 60km/u (~ 5 rijtuigen)
op een 20‰ helling 210t met 40km/u (~ 4 rijtuigen)
op een 25‰ helling 150t met 40km/u (~ 3 rijtuigen)
Aan de hand van bovenstaande tabel beoordeel ik de locomotief. Op bladzijde 24 kolom 4 van het Merkbuch für die Fahrzeuge der Reichsbahn uitgave 1924 heeft de locomotief een "Größte Geschwindigkeit Vgr=km/st." van "120 G". De "G" achter 120 betekent dat de locomotief een "Geschwindigkeitsmesser" (snelheidsmeter) had.
Het model
Het model is tweedehands verkregen als set met Rheingold rijtuigen. In de doos een plastic inzet met uitsparingen voor de doosjes met de locomotief en de rijtuigen. Opmerkelijk aan de set is dat de rijtuigen zijn voorzien van de Fleischmann "profi" koppeling. Voor de locomotief is nog een standaard Arnold koppeling met NEM schacht aansluiting bijgevoegd. In de doos met de locomotief een hard plastic inzet met de locomotief. Aan de papieren flap kan de plastic inzet eruit gehaald worden. Die flap zit vast met een soort van perforatie en is dus snel volledig los, daarna heb je nagels nodig of iets van een schroevendraaier om de inzet uit de doos te halen. Dat zal niet veelvuldig zijn, onderin ligt een handleiding, een garantiebewijs en een plastic "zakje" met wat extra onderdelen waaronder dus die Arnold koppeling.
De handleiding is een dubbel gevouwen A5 boekwerkje met bedroevende inhoud. Het boekwerkje is in vier talen gesteld waaronder Nederlands. Op bladzijde 2 is te lezen dat Analoog tot 14 Volt gaat (dat is de standaard van Fleischmann(!)) en digitaal tot 22 Volt. Die laatste toevoeging is een beetje vreemd, want gelijke locomotieven in digitale uitvoering hebben een heel ander boekje met onder meer al die codes voor de decoder. Op pagina 3 hoe je de wielen moet schoonmaken en waar je mag smeren. Volgens Minitrix moet dat om de 50 bedrijfsuren gebeuren. Op bladzijde 4 een verhaal dat het verstandig is om werkzaamheden aan de locomotief door geschoolde vakmensen van een service centrum te laten uitvoeren. Nooit geweten dat je een diploma of zo kunt halen voor het uit elkaar halen of in elkaar zetten van een speelgoed locomotiefje. Service centra?, pardon, waar dan? Op pagina 5 hoe je de tender open kunt maken. Op pagina 6 hoe je het lampje in de tender kunt vervangen. Op pagina 7 hoe je een Selectrix decoder kunt inbouwen. Op de achterzijde dat de locomotief niet geschikt is voor digitale banen zonder decoder, rijregelaars met impuls-breedte sturing, analoge banen met continue treinverlichting (hoogfrequent) en als laatste het Trix-ems systeem. En dan wordt er als service adres het adres van Märklin in Göppingen genoemd.
Als je de site bezoekt zul je tot de ontdekking komen dat er nagenoeg geen reserve onderdelen meer zijn, dus wat ze dan gaan doen in Göppingen is dan wel heel bijzonder. Het garantiebewijs is ook in het Nederlands, je krijgt 24 maanden garantie, maar dat is niks bijzonders, dat is EU geregeld. Wat mij het meeste tegenstaat is de opmerking dat de garantie niet wordt verlengd bij een vervangende levering. Dus ze kunnen je van alles geven wat het ook niet doet. In het zakje dus de Arnold koppeling en twee onderdelen voor aan de cilinders, maar als dat gemonteerd wordt heb je waarschijnlijk problemen in krappe bogen. Overigens geen woord daarover hoe je het moet monteren en wanneer niet. Eveneens geen lijst met reserve onderdelen, geen instructie van hoe je de locomotief moet open maken, want daar zit ook nog een lampje in. Geen informatie of je de motor mag smeren. De arrogantie van Minitrix dat er niet meer vakbekwame monteurs rondlopen ontgaat ze en door het achterhouden van informatie is er de kans dat je precies het verkeerde doet, maar dat is dan geen onbekwaamheid van de vakbekwame monteur, maar eerder door het ontbreken van informatie. Dit geeft in mijn beoordeling dus stevige aftrekpunten. Oh ja, bijna vergeten, ze gaan Fleischmann achterna met de opmerking op de achterzijde van de inzet in de doos. Het is niet geschikt voor kinderen beneden de 3 jaar. Verpakking bewaren. Dus de locomotief ligt allang bij het grof vuil, de doos mag je niet weggooien en het lijkt mij dat ze bij Trix eens langs een psychiater moeten gaan, sinds wanneer geef je kinderen beneden de 3 jaar zulk speelgoed?
Het model van de Br18 434 (S36.16) van na 15-6-1929
Ik heb geen foto gevonden van dit model zoals geleverd door Minitrix. De vergelijkingen zijn dus met foto's van de locomotief met het nummer Br18 478 en andere locomotieven uit de deelstaat periode. Het model lijkt op de "Länderbahn" uitvoeringen. Alleen het model is uitgevoerd als een DRG model en dan klopt het niet allemaal. Moeilijk. Met name de tender is toch anders in DRG periode en in de DRG periode liggen rechts op de ketel meer leidingen. Je moet er wel goed voor zoeken op het internet, om de een of andere reden is er haast geen beeldmateriaal van deze locomotief. Het model is gedateerd, maar ondanks dat ziet de locomotief er goed uit. Er zijn veel apart aangebrachte details en mede door de kleurstelling doet dit filigraan aan. De stangen zijn verfijnd wat nog verder benadrukt wordt door de grote wielen. Ook de verbindingen zijn verfijnd en is gezien de stand van de techniek toen bijzonder.
Bij het nameten van de wieldiameter blijkt dat de grootste afwijking bij de voorste loopwielen is met -10,7% en dat is niet echt binnen de toleranties. De andere wielen hebben allemaal afwijkingen die binnen gestelde toleranties liggen met als grootste afwijking de aandrijfwielen met -4,08%. De totale lengte heeft een afwijking van +1,7%, gewoon netjes. In de locomotief worden alle aandrijfwielen aangedreven en de wielen van de derde as zijn voorzien van rubber bandjes. Alle aandrijfwielen van de locomotief doen mee met de stroomvoorziening, bij de tender heb ik een meting gedaan en daar blijken de assen 1 en 3 gekoppeld te zijn aan rechts en de assen 2 en 4 gekoppeld te zijn aan links. De teksten zijn helaas niet overal scherp, vooral de teksten in de bronzen kleurstelling.
De testrun
Het model weegt 100,9 gram en is beproefd op mijn stokoude testbaan en op mijn trekkracht testbaan. De stokoude testbaan heeft allerlei rariteiten, er zit een boog in met een radius <R1(182), R1(194,6) en R2. Verder twee meegebogen wissels R1/R2 met de scherpe kanten tegen elkaar. Bogen die direct aansluiten op een Engels wissel. Allemaal ingrediënten waarop een locomotief of wagon soms de mist in kan gaan. Deze locomotief had alleen een probleem met de meegebogen wissels beiden op afbuigend, volgens mij komt een dergelijke situatie in het 1:1 bedrijf niet voor en is dus ook meer een test van wat kan de locomotief aan. Niet direct een kwalificatie die mee doet met de puntentelling. Wel had de locomotief bij hoge snelheden last van uit de rail klimmen in R1 en <R1 en dat doet wel mee in de puntentelling.
de stokoude testbaan
Op de trekkracht testbaan is er getest met de Arnold Ass 7095 transformator. Parallel aan de aansluiting van de rails is een DMM verbonden om de spanning af te lezen. In serie een DMM ingesteld op stroommeting. De locomotief eerst wat rondjes alleen laten rijden. Met behulp van de Speedmeter is het goed meetbaar wanneer de motor op temperatuur is, pas bij het constant blijven van de snelheid ben ik gaan testen met een sleep wagons. Daarna werd een testsleep aan de haak gehangen. De snelheid kon gemeten worden met de Speedmeter van Wisselmotor.nl. De stijging en daling op de trekkracht testbaan loopt van 0,1% (1‰) tot en met 1,1% (11‰, kort traject voor de knik in de verlengde behangtafel), gecontroleerd met een digitale hoekmeter. De maximale waarde wisselt omdat ik elke keer de testbaan opnieuw opbouw en weer afbreek. Daardoor staat de verlengde behangtafel niet altijd hetzelfde.
trekkracht testbaan
Omdat dit type locomotief (luxe)sneltreinen en passagierstreinen trok, is er gekozen voor een test sleep bestaande uit Rheingold wagons en als alternatief rijtuigen uit de Roco 02062S set met Hechtrijtuigen. De keuze voor Rheingold rijtuigen is een suggestie van Sander (@Sibbesuisje). Deze rijtuigen zijn standaard voorzien van verlichting en de verlichting armaturen zijn voor de test verwijderd. De stroomafname gaat via veertjes die tegen de as drukken. Dit geeft een betrouwbare stroomafname en de extra weerstand is minimaal en een stuk lager dan de standaard slepers. Ik heb twee sets Rheingold wagons, echter de locomotief is niet sterk genoeg om twee Arnold sets met voldoende snelheid te trekken. Omdat deze locomotief in een set wordt aangeboden met Rheingold rijtuigen is ook deze set beproefd. Helaas geeft dit iets slechtere waarden dan die gevonden bij de Arnold set (lees de Minitrix set heeft iets meer weerstand door de toegepaste slepers). De rijtuigen uit de Roco Hecht serie zijn ingezet omdat ik daar later mee ga rijden. De maximale treinlengte bestond uit 14 rijtuigen, dit is het maximum wat je tegen kunt komen op de diverse afbeeldingen. Een standaard "D" of "FD" trein bestond uit ongeveer 8 rijtuigen oplopend tot 14 rijtuigen, alle rijtuigen twee draaistellen en vier assen, dus maximaal 56 assen. Als je precies wil weten welke wagons dat zijn kun je in dit draadje viewtopic.php?p=276706#p276706 dat zien. Het tonnage wordt dan als volgt, Arnold 0143 260t of Roco Hecht 8 rijtuigen 340t of Roco Hecht 14 rijtuigen 589t. Het tonnage wordt afgelezen van de rijtuigen of opgezocht in een boek. Als de samengestelde trein door de locomotief met de juiste snelheid wordt getrokken, dan trekt deze locomotief dit tonnage en kun je dit verder opzoeken in de diverse tabellen.
Analoog
In de handleiding staat dat analoog 14 Volt het maximum is, de trafo gaat niet verder dan 13,5Volt (gevolg van 220 naar 240 als netspanning). Deze transformator heeft in het lage bereik een niet zuivere gelijkspanning, dit heeft tot gevolg dat de motor blijft draaien op lage tot zeer lage snelheden. De locomotief alleen rijd met ±2,8 Volt en 35mA 4 km/u, op een lager voltage wil de locomotief niet door bogen rijden. Met ±12,9 Volt en 97mA is de snelheid 127km/u. Het model mag maximaal 192km/u rijden, namelijk 120km/u plus max. 60% geeft de voor de schaal maximaal toegelaten snelheid (NEM 661). De locomotief haalt dit in het geheel niet. Ook heeft de locomotief veel tijd/afstand nodig om op die 127km/u te komen, niet exact geteld, maar ik denk zeker 50 meter waarbij per rondje de locomotief 1km/u harder ging.
Ik haak de 10 Rheingold rijtuigen aan, dat is een sleep van 520 ton (dat kom je aan de weet door of op de rijtuigen zelf te kijken of de literatuur erop na te slaan). De trein gaat niet harder dan ongeveer 70km/u. Dat stelt zwaar teleur. Terug gegaan naar 1 set Rheingold rijtuigen en dan rijd de trein niet harder dan 98km/u bij een railspanning van ±13 Volt en 110 mA. Dat nog eens herhaald met de rijtuigen uit de set en dan komt het niet veel verder dan iets van 90km/u. Je moet dan wel lef hebben om een complete set aan te bieden waarbij de trein de gehanteerde Rheingold snelheidsstandaard van 120km/u niet eens haalt. Schandalig gewoon. Ik ben verder gegaan met de Roco Hechtrijtuigen. Een trein met 8 rijtuigen, in totaal 340 ton, rijd met een railspanning van ±13 Volt en ±100 mA 113km/u. De laagste snelheid van 5km/u was bij een railspanning van ±3,4 Volt en ±42 mA. Ik heb twee sets Roco 02062S, dus de trein aangevuld tot 14 rijtuigen, in totaal een treingewicht van 589 ton. Met een railspanning van ±12,9 Volt en een verbruik van ±104mA reed deze trein 104km/u.
Het gaat allemaal maar net aan. Duidelijk is wel dat als je rijtuigen met verlichting wenst dat je deze dan met de lichtst lopende stroom overbrenging moet uitvoeren.
Het rapportcijfer
In het verleden zijn er al testen geweest waarbij rapportcijfers werden gegeven. Niet zo heel lang geleden heb ik een verhaal geschreven over hoe dat rapportcijfer tot stand komt. Je kunt het hier nalezen (https://www.n-spoorforum.nl/viewtopic.p ... 02#p277102). Met de opstelling kom ik tot het volgende;
Details 8,00
Bouwkwaliteit 5,30
Bedrukking 8,00
Loopeigenschappen 8,75
Bochtengedrag 8,00
Gedrag op wissels/kruisingen -2,00
Snelheid 10,00
Trekkracht analoog 6,67
Totaal indruk 7,53 > 7,5
Door de manier van noteren in een rekenprogramma wordt enige subjectiviteit onderdrukt omdat genoemde onderdelen bestaan uit meerdere meetpunten.
Er zijn wat zaken die een verklaring behoeven.
Details 8,00 omdat de opdruk tender foutief is, gegeven waarden behoren niet bij deze tender, er ontbreekt een afvoerpijp aan de linker zijde onder cabine, links zit een leiding te hoog, rechts ontbreekt een leiding. Onderzijde zijkant tender afwijkende opstelling ketels. Rechts onder cabine ontbreekt een cilinder.
Bouwkwaliteit een 5,30 omdat er niets te bestellen is, er is nooit een lijst geweest. Geen verdere informatie beschikbaar. De enige informatie is het “boekje” bij de locomotief, maar dat verteld niet hoe je de locomotief kunt openen om bijv. de motor of het lampje te vervangen. Geen informatie of je de motor mag smeren. Geen info over bandjes of vervangingsnummer. Geen onderdelen, wat valt er dan te repareren? Geen open gewerkt model, dus je weet niet waar je aan begint. En dan de opmerking dat het verstandig is om werkzaamheden aan de locomotief door geschoolde vakmensen van een service centrum te laten uitvoeren. En wie mag dat dan wel niet zijn?
Bedrukking een 8,00 omdat de meeste opschriften wazig zijn, niet gestoken scherp. Delen van de opdruk zijn wel scherp.
De loopeigenschappen zijn gewaardeerd met een 8,75 omdat de loopwielen voor de neiging hebben om in een krappe boog uit de rails te schieten. Op de derde aandrijfas op beide wielen rubberen bandjes (bestelnummer E12087800).
Bochtengedrag een 8,00, omdat de loopwielen voor de neiging hebben om in een krappe boog uit de rails te schieten.
Het gedrag op wissels en kruisingen geeft 2 aftrek punten. Op een wissel na een boog is er de kans dat de loc op het puntstuk omvalt of de grindbak kiest, spoorregels handhaven dwz stukje recht na boog. Twee meegebogen wissels met het scherp tegen elkaar en op afbuigend is een recept voor stoppen of ontsporen van zo ongeveer de meeste locomotieven, deze niet uitgezonderd. Alleen dat is een situatie die volgens mij niet in het 1:1 bedrijf voorkomt en doet dus ook niet mee in de punten telling, wel een punt van aandacht bij het ontwerpen van de baan.
Snelheid een 10,00, in het Merkbuch für die Fahrzeuge der Reichsbahn uitgave 1924 Blz. 24 kolom 4 staat 120G aangegeven, de meting is bij een spanning van ±12,9 Volt en een verbruik van ±97 mA rijd de locomotief 127km/u. Er valt niks te temperen met de spanningsregelaar.
Het rapportcijfer voor trekkracht bestaat uit alleen een analoog deel met de score 6,67 omdat het model niet de bijgeleverde tonnage kan trekken in de vorm van Rheingold rijtuigen. De trekkracht is onvoldoende en zit ergens midden/onder in de tabel. Voor "D" en "FD" treinen is met een juiste keuze rijtuigen wel nog een goed beeld neer te zetten, maar het houdt niet over. Op hellingrijke banen zal deze locomotief waarschijnlijk niet voldoen. Aan de andere kant, in het echt werd bij een trein met 8 rijtuigen ook al gebruik gemaakt van een voorspan locomotief.
De totale waardering en daarmee het rapportcijfer komt uit op een 7,5.
Ombouwen naar digitaal
Digitaal maken kan relatief eenvoudig. De enige beschikbare plaats is in de tender op de plaats voor een Selectrix decoder. De ruimte onder de kolen is best aanzienlijk met lxbxh ±20,0x ±10,4x ±7,0mm. Het is allemaal metaal op de bult met kolen na, dus de decoder moet zowel boven als onder geïsoleerd worden. De decoders die zonder meer moeten passen zijn de D&H PD05A (5,2×8,0×2,5mm), Zimo MX615 (8,2x5,7x2mm), Zimo MX616 (8x8x2,4mm) of ESU LokPilot 5 micro (8x7x2,9mm). Maar een decoder met geluid is er ook nog wel in te frommelen inclusief een bescheiden maat luidspreker. Gebruik isolatieband dat bestand is tegen 400°C. Dat type isolatieband is gewoon te koop bij de DHZ-markten. De locomotief zelf geen idee, deze heb ik niet open gemaakt omdat door Minitrix al is voorzien in een ruimte voor de Selectrix decoder.