Bij de Nederlandse Spoorwegen zijn diverse WR Buffet- en Restauratierijtuigen in gebruik geweest. Naast de WRD en RD rijtuigen uit de Plan D en Plan E reeksen (die we hier buiten beschouwing laten), hebben we de volgende rijtuigen in ieder geval in gebruik gehad (we hebben het nu even over stalen rijtuigen, later vul ik dit nog aan met oudere rijtuigen):
- Restauratierijtuigen CIWL 1
In de periode 1970-1981 werden twee rijtuigen, de 51 84 88-50 001-9 en 51 84 88-50 002-7 (voormalig CIWL 4259 en 4264) gebruikt door de NS. De wagens waren in 1950 bij Simmering gebouwd en kwamen in 1970 op huurbasis in dienst bij de NS. De rijtuigen uit de serie 4255-4264 waren 23 meter lang en hadden 46 zitplaatsen. De rijtuigen werden blauw geschilderd afgeleverd voor NS.
- Restauratierijtuigen CIWL 2
In 1978 werden twee rijtuigen, in 1926 gebouwd door Reggio Emilia in Italië overgenomen door de NS. Deze wagens uit de serie 2749-2773 met een lengte van 23,452 meter en 56 zitplaatsen waren de CIWL nummers 2750 en 2752 en kwamen bij NS in dienst onder nummers 51 84 88-50 003-5 en 51 84 88-50 004-3. Deze rijtuigen behielden hun CIWL beschildering en reden ook met apart Intercity Plus opschrift samen met Franse Corail rijtuigen in de intercity dienst.
- Restauratierijtuigen CIWL 3
Onder nummer 51 84 88-50 005-0 nam NS de WR 2975 over. Deze wagen uit de serie 2968-2982 had een lengte van 23,452 meter en 56 zitplaatsen. Ook deze wagen was door Reggio Emilia gebouwd, echter in 1927 en behoorde tot een andere serie. Het rijtuig heeft enige tijd dienst gedan in de jaren 1970 en in de Wagon Lits beschildering en ging in 1977 of 1978 retour naar de Wagon Lits.
CIWL 2973, een rijtuig uit dezelfde serie (Compagnie International des Evenements sur Rails)
- Restauratierijtuigen CIWL 4
Uit de in 1940 door Nivelles in België gebouwde serie WR 4201-4218, nam NS de nummers 4202, 4203, 4211, 4212, 4213 en 4215 in de jaren 1970 in dienst als 51 84 88-50 006-8 (4202), 51 84 88-50 007-6 (4203), 51 84 88-50 008-4 (4211), 51 84 88-50 011-8 (4212), 51 84 88-50 012-6 (4213) en 51 84 88-50 013-4 (4215). Deze rijtuigen waren 23,452 meter lang en hadden 46 zitplaatsen. in 1977 of 1978 gingen al deze wagens retour naar de Wagon Lits.
- Restauratierijtuigen CIWL 5
Van de door de Roemeense firma Astra in 1943 gebouwde serie WR 4242-4249 werden de nummers 4242, 4245, 4246 en 4247 in de jaren 1970 in dienst genomen als 51 84 88-50 014-2 t/m 017-5. Deze 23,452 meter lange wagens werden tot 1981 gebruikt waarna ze terug gingen naar Wagon Lits.
De 4249 in het Spoorwegmuseum, een wagen uit dezelfde serie (Erik Swierstra / Wikipedia)
- WR - Buffetrijtuigen (bakcode 3940)
De Ns Nam in 1978 zeven voormalige DB ligrijtuigen over die werden verbouwd tot buffetrijtuigen 51 84 88-40 001-3 t/m 007-0. Deze rijtuigen kwamen op de baan in de kleuren bruin/beige en werden in 1982 uitgevoerd in geel/blauw met opschrift BUFFET. De rijtuigen werden in 1994 afgevoerd.
Eén van de Buffet rijtuigen bij Lijnwerkplaats Leidschendam-Voorburg in de oorspronkelijke kleur (bron Gerard van Vliet)
Buffetrijtuig 5184 88-80 002-1, 4 augustus 1988, 's-Hertogenbosch (Alex, Flickr)
- WR - Restauratierijtuigen (bakcode 3941)
In 1980 nam de NS vier rijtuigen over uit de failliete inboedel van de firma Apfelpfeil. De rijtuigen kwamen in 1982 in dienst onder de nummers 51 84 88-40 011-5 t/m 014-9 en in de Intercity kleuren geel/blauw met het opschrift Restaurant. Tussen 1988 en 1990 werden de rijtuigen buiten gebruik gesteld en vanaf 1992 gesloopt.
- WR - Restauratierijtuigen (bakcode 3942)
In 1988 kocht NS vier Bcm243 rijtuigen van de DB en liet deze door Wagon Lits in Oostende inrichten tot restauratiewagen. De rijtuigen werden verbouwd om ruimte te bieden aan 42 gasten. De rijtuigen werden uitgevoerd in een diep blauwe kleur met in zandgeel het opschrift "Voiture Reastaurant". De rijtuigen kregen de nummeringen 61 84 88-70 015-3 t/m 018-7 en in opschrift de namen "Adagio", "Andante", "Allegro" en "Allegretto". Rond 2000 werd over de gehele zijkant een bij de opschriften onderbroken gele streep aangebracht. in 2002 stopte de NS met de exploitatie van getrokken internationale treinen en werden twee rijtuigen bijgedragen aan de City Night Line. Dit waren 61 84 88-70 016-1 en 61 84 88-70 018-7 die in Berlijn een andere blauwe kleur kregen en het opschrift "City Night Line". In 2004 werden de 61 84-88-70 015-3, 016 en 018-7 doorverkocht aan EETC en in 2005 ging de 61 84 88-70 015-3 naar Herik Rail.
De Adagio in 's Hertogenbosch, 10 juni 1994, nog zonder gele bies (Arno Verhagen, Flickr)
- WR - Buffetrijtuigen (bakcode 3943)
Om de oude buffet rijtuigen uit 1978 te vervangen, kocht NS acht Grill Express rijtuigen van de SNCF. Nadat de rijtuigen in Roosendaal waren ontdaan van asbest, werden ze in Tilburg verbouwd. De rijtuigen werden diepblauw geschilderd en voorzien van het opschrift Buffet. Net als bij de restauratierijtuigen werd later een gele bies aangebracht. Uiteindelijk kwamen zeven van de wagens in dienst met de nummering 61 84 88-70 020-3 t/m 026-0. In 2004 werden de rijtuigen doorverkocht aan EETC, Herik Rail en NedTrain.
Eén van de buffet rijtuigen nog zonder gele bies (Johannes Smit, Flickr)
Eén van de voormalige NS buffet rijtuigen in dienst van de EETC (Ad Boer, Flickr)
