wagonverlichting oude stijl

[Peter Ruifrok]

In afwachting van een kant en klare print met ledjes van Wouter (de Banaan ) realiseerde ik me, dat ik nog een oud, niet functionerend personen rijtuig met verlichting in de la had liggen. Deze afgestoft en goed schoongemaakt, op de (digitale) baan gezet, en ja hoor er was zowaar licht.
Een poosje laten rijden en alles lijkt goed te functioneren, alleen iets te veel knipperend naar mijn zin door de toch matige stroom afname.
Twee vragen: loop ik een risico anders dan dat -bij teveel stroom afname- spanning en stroom inzakken en er te weinig sap op de baan komt te staan? Kan er iets kapot? Lijkt me niet, want wat is een lampje anders dan een weerstandje dat licht geeft, maar toch voor de zekerheid maar even vragen, mijn kennis is wat roestig. En de tweede vraag: zou ik het knipperen kwijt kunnen raken door een condensator over het lampje heen te solderen en zo ja, hoe groot moet deze condensator dan ongeveer zijn? Er zitten overigens twee lampjes in, parallel geschakeld, dus ik zou er ook 2 condensatoren van kunnen maken.

[FidOo]

Peter er spelen verschillende zaken als je met gloeilampjes op je baan gaat werken:
1: Gloeilampjes zijn in principe geschikt voor 12V, ze kunnen echt ook wel meer spanning aan maar gaan dan ook meer warmte produceren. En laat dat nou precies het issue met gloeilampen algemeen zijn. Deze zetten een groot deel van hun gebruikte energie om in warmte en niet in licht. Dus ze worden warm, soms zelfs heet. Het kan dus voorkomen dat als je dat rijtuig een uurtje op je baan zet met de verlichting aan (en analoge gloeilamp in rijtuigen is altijd aan zodra de spanning op de baan staat) dat je dakje ongewenst een iets andere vorm krijgt. Deze kan dus smelten.
2: doordat een gloeilampje veel energie kwijt moet aan warmte om een beetje licht te produceren gebruikt zo'n lampje vrij veel stroom als je dit gaat vergelijken. Wat dus behalve de beperkte hoeveelheid stroom die je centrale levert ook nog een ander nadeel op. En dat is dat het bufferen van stroom voor zo'n gloeilampje eigenlijk niet te doen is.
Het verschil is een factor 10 met een LED. 1 gloeilampje gebruikt zo'n 20mA en een LED-strip in zijn geheel misschien zelfs maar 0.02mA. Dus waarbij de buffer voor een led-strip nog effect heeft, is dit effect bij een gloeilamp gewoon te verwaarlozen. En een grotere condensator past dan vaak ook niet vanwege de afmetingen.

Naar mijn maning: Gloeilampjes zijn iets van het verleden....

[Peter Ruifrok]

Helemaal mee eens, dit is een verouderde aanpak. Maar in afwachting van de print van Wouter kriebelde het toch. Voor oververhitting ben ik niet zo bang, tenslotte werden deze wagons in deze vorm vroeger verkocht en ik heb eens gevoeld: de warmte valt best mee. Ook zijn ze niet heel erg fel. Maar het argument van de condensator begrijp ik, en ze trekken natuurlijk wel veel "kostbare" digitale stroom. Geduld hebben dus -:)

[BramvanLeeuwen]

Ik ben het niet helemaal eens met de opmerkingen van Fido. Een gloeilampje in een wagon heeft een klein vermogen, volgens mij trekt zo'n lampje inderdaad maar 20 mA hoogstens (meestal minder), dat is 300 milliwatt. De motor van de loc trekt veel meer. Je kunt best een aantal verlichte wagons achter een locomotief hangen. Daar zou ik me geen zorgen over maken. Een ledje kan ook 20mA trekken, maar zal dan waarschijnlijk de wagon veel te fel verlichten. Maar het geeft dan evenveel warmte af als een gloeilampje.
Een condensator trekt geen extra stroom, maar moet wel op een gelijkspanning aangesloten worden. Je zal dus een klein gelijkrichtertje tussen de baan en de condensator moeten zetten. De smd-versies werken hier goed en zijn lekker klein. Het is een zogenaamde Greazschakeling met 4 diodes, Dat zegt natuurlijk niet iedereen wat, maar er zitten 4 aansluitingen aan, 2 gaan maar de baan (de aansluitingen met het symbool ~ en de andere twee (met + en - er op) gaan naar de + en de min van de condensator. Dat werkt prima. Ze kosten 2 eurocent per stuk, of zo iets. Een ledje er is dan het mooist. Met 2mA heb je dan voldoende licht. Er moeten wel nog 2 weerstandjes worden opgenomen om de stroom klein te houden,
Het is dus wel wat werk. Zie mijn andere bijdragen hiervoor voor het precieze schema.
Een condensator zonder meer werkt bij de 'wissel'spanning van een digitale baan als een kortsluiting. Dat kan zeker niet.

[WimC]

Helemaal mee eens, dit is een verouderde aanpak. Maar in afwachting van de print van Wouter kriebelde het toch. Voor oververhitting ben ik niet zo bang, tenslotte werden deze wagons in deze vorm vroeger verkocht en ik heb eens gevoeld: de warmte valt best mee. Ook zijn ze niet heel erg fel. Maar het argument van de condensator begrijp ik, en ze trekken natuurlijk wel veel "kostbare" digitale stroom. Geduld hebben dus -:)

Analoog staat de spanning niet altijd vol op de baan en is dus meestal lage dan 12V. Digitaal staat de maximale spanning er op, die is meestal 12V of hoger.
Dus de rijtuigen kunnen op een digitale baan sneller oververhit raken.

[Peter Ruifrok]

Maar dan zouden ze ook feller branden, of niet?

[BramvanLeeuwen]

Ja ze branden dan inderdaad feller. Ik heb even op internet gekeken hoeveel stroom de gloeilampjes trekken. Die van Viessmann 30mA en er zijn ook gloeilampjes te vinden die bij 12V 60mA trekken. Dan heb je toch een vermogen van 0,7W en dat geeft wel wat warmte af. Je zou dat kunnen beperken met een simpel weerstandje in serie met je lampje. Dan minder stroom, minder licht, maar ook minder warmteontwikkeling. Maar je kunt ook lampjes met een kleiner vermogen er in zetten. Het hangt ook weer af van de spanning die je op je digitale baan hebt staan. Dat is meestal meer dan 12V, b.v. 15V.
Overigens, er rijden bij mij verschillende wagons met gloeilampjes rond en daar heb ik nog nooit wat gezien of geroken van oververhitting. Dat kan geluk zijn, maar de meeste lampjes branden maar wat roodachtig, zoals het hoort. Maar het kan zijn dat ik geluk heb gehad met mijn wagonnetjes. Fabrikanten zijn maar zee spaarzaam met informatie over zulke technische zaken.

[BartenThomas]

Let op, mocht je een weerstandje plaatsen, deze wordt ook warm.