Heren modelspoorders!
Dinamo is een digitaal systeem waarmee een modelspoorbaan (en ook met modelauto's) bestuurd kan worden. Het gaat hier om de hardware waarmee de besturing en voeding van de baan geregeld wordt. Dinamo is geen centrale, dus heeft altijd een PC met software (iTrain, Koploper, Rocrail of eigen ontwikkeling) nodig om de baan te automatiseren, besturen en beveiligen. Het gebruik van een PC houdt niet in dat er alleen door de PC bepaald wordt hoe de treinen rijden, de Dinamo hardware kent tevens de mogelijkheid van handmatig besturen met een of meerdere handregelaars.
Dinamo is ontworpen door Leon van Perlo van VPEB (
http://dinamo.vanperlo.net) in de 90'er jaren als een simpel systeem voor eigen gebruik en is in de loop der jaren uitgegroeid tot een zeer complexe besturing. Dinamo is van oorsprong heel erg gericht geweest op de hobbyist die graag alles zelf wil bouwen, dus ook zijn elektronica, maar een aantal jaren geleden zijn de diverse modules ook beschikbaar gekomen als bouwpakket, als compleet gebouwde print en compleet gebouwd systeem. Deze bouwpakketten, assemblies en systemen worden geleverd door PiCommIT-DinaSys (
http://www.dinasys.nl) in Zwolle, die tevens aanvullende elektronica (afstandsbediening, draaischijf, servobesturing, overwegbesturing, etc) voor het Dinamo systeem ontwerpen en leveren, maar ook workshops en lezingen organiseren.
Dinamo is ooit begonnen als systeem voor het besturen van analoge locomotieven, dus zonder decoder. In 2005 is daar de ondersteuning van het DCC protocol bijgekomen zodat je op de modelbaan analoge en digitale locomotieven door elkaar heen kan laten rijden, gelijktijdig dus! Even voor de duidelijkheid: Dinamo is alleen geschikt voor gelijkstroom! Dinamo is wel prima geschikt voor alle schalen, dus ook een Z baan kan mooi met Dinamo bestuurd worden omdat er geen decoder in de loc nodig is, maar het systeem kan ook voldoende vermogen leveren voor een LGB baan.
Analoge locomotieven hebben met Dinamo soortgelijke rijeigenschappen als locomotieven met een decoder, met name wat betreft het langzaam rijden en het langzaam wegrijden en afremmen. De techniek die hiervoor gebruikt wordt is PWM oftewel Pulse Width Modulation of in gewoon Nederlands: Puls Breedte Modulatie. Het verschil met het regelen van een analoge loc zit hierin dat bij de ouderwetse transformator de rijspanning gevarieerd wordt (het voltage) als je harder of zachter wilt rijden, maar bij Puls Breedte Modulatie is de rijspanning altijd gelijk, namelijk de maximale waarde die bij uw schaal past (bijvoorbeeld 14 Volt voor N). De snelheid wordt in dit geval bepaald door de rijspanning 100 keer per seconde aan en uit te schakelen. De verhouding tussen "aan" en "uit" bepaalt in dit geval de rijsnelheid. Het voordeel van deze methode is dat de motor altijd de maximale trekkracht heeft, zodat het langzaam rijden ook hier mogelijk is. Voor de goede orde: een decoder in een digitale locomotief genereert ook Puls Breedte Modulatie!
Dinamo biedt voor analoge locomotieven ook Hoog Frequent verlichting. Hierdoor brandt in de loc en in de wagons de verlichting altijd even fel, dus ook als de trein stilstaat. Met een kleine ingreep in de locomotief is zelfs wisselen van de front- en sluitverlichting mogelijk!
Het met analoge en digitale locomotieven door elkaar rijden impliceert wel dat de baan in blokken verdeeld moet worden. Natuurlijk wordt elke (digitale) modelbaan in blokken verdeeld, maar in het geval van Dinamo moet dit ook in de baan zelf gebeuren. Dat wil zeggen dat beide railstaven aan het begin en het eind van het blok geïsoleerd moeten zijn van het aanliggende blok en dat beide railstaven apart gevoed moeten worden uit een blokkaart. Met deze methode worden ook meteen de bezetmelders gerealiseerd.
Het hart van het Dinamo systeem is de RM-U. Dit is de processormodule die zorgt voor de communicatie met de PC en met de overige modules in het Dinamo systeem. De overige modules zijn de TM-H voor 8 blokken, de CD16 voor 16 bezetmelders, de PM32 voor 64 dubbelspoels magneetartikelen (wissels, seinen, ontkoppelaars) en de OM32/OC32 voor 32 digitale uitgangen (Led's, lampjes, relais, motoren, servo's, etc). Deze modules kunnen in elke gewenste configuratie samengebouwd worden tot een systeem, waarbij twee bouwvormen mogelijk zijn: alles centraal in een kast of de modules gedecentraliseerd onder de modelbaan. Uiteraard is een mengvorm van deze twee ook mogelijk.
Een Dinamo startsysteem heeft dus 8 blokken, 16 bezetmelders met stroomdetectie of 128 reed-contacten (minder geschikt voor schaal N), 32 digitale uitgangen en 64 magneetartikelen. Hiermee kan je met een kleine baan beginnen en in de loop der tijd als de modelbaan groeit uitbreiden. Een Dinamo systeem kan bestaan uit 128 blokken, 2048 bezetmelders, 512 magneetartikelen en 512 digitale uitgangen. Voor de hele grote modelbanen is er de mogelijkheid meerdere Dinamo systemen in een PC netwerk te gebruiken. Wilt u dit in bedrijf zien? Breng een bezoek aan Railz Miniworld in Rotterdam en zie Nederlands grootste modelbaan bestuurd door Dinamo en Koploper.
Dinamo en DinaSys is regelmatig met demonstratiebanen (treinen en auto’s) te zien op beurzen (ook 18 en 19 september in Lochem) en daar willen we graag het systeem aan jullie tonen.