-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
24022016
TREINTJES SPELEN - EEN HOBBY?
Een van de leuke kanten van dat "treintje spelen" is toch de veelzijdigheid van de hobby? Zo zijn er mensen die volstaan met het kijken naar treinen, de spotters. Ze nemen foto's leggen eea vast en maken albums. Anderen doen een studie naar de ontwikkeling van de spoorwegen in een land of streek. Modelbouwers proberen de werkelijkheid - van spoorwegen e.o. in dit geval - in het klein na te bouwen De verschillen tussen de landen, de historiese periode, de bestaansredenen (industrie, personen vervoer etc) spelen bij het weergeven een rol. Ook de keus voor het al dan niet naar de werkelijkheid willen bouwen komt naar voren. Hoe dan ook, wil je een enigszins verantwoorde baan bouwen, dan zal je je voor al die aspecten moeten interesseren. Want elke type baan heeft de eigen merkwaardigheden. Gaat het om een berg-, heuvel of vlakland? Gaat het om een stad(je) of een dorp? Is het een lang stuk waar over sneltreinen zich een weg banen? Of een echt boemellijntje? Of een combinatie? Betreft het druk industrieel verkeer en zo ja wat dan? Wordt een stuk industriele produktie in de baan verwerkt dan zal dat op de juiste manier gedaan moeten worden. Een kolenmijn is geen olie opslag, toch? Of gaat het vooral om toeristies verkeer? En de keus die gemaakt wordt heeft gevolgen voor de te bouwen station(s) en de benodigde lengte van de perrons. Want een trein die stopt op een te kort station...geen gezicht, toch?
En denk eens aan stoom-, diesel of electries met bovenleiding? Een e-lok met beugel zonder bovenleiding, geen gezicht toch?
Een lok op een bijbaan
Wat je wilt maken heeft ook gevolgen voor de te plaatsen gebouwen en de staat waarin die verkeren. Zo staat op pag. 75 van Eisenbahn-journal 12/2015 een kolenoverslag afgebeeld. Netjes gemaakt, daarop geen kritiek. Maar bij een kolenoverslag denk ik toch niet aan spik en span schone gebouwen en treinwagens? En dat muurtje (de plastic pers resten zijn niet weggewerkt) is ook veel te schoon, naar mijn smaak.
En de periodes. In 1925 waren er wel vrachtwagens, maar geen moderne DAF en destijds was sprake van paard en wagen. Nu in West Europa niet meer (muv luxe). De regio kan vaak via typiese architectuur worden weergegeven. En twee van de grote model spoor producenten (Fleischmann en TRIX) concentreren zich elk op een deel van Duitsland .- noord en zuid. Een geheel private baan - lang geleden en opnieuw in opkomst(?) - had of heeft ook zo de eigen kleuren en bijzonderheden.
Maar laten al deze overwegingen U niet afhouden van het hoofdpunt: plezier beleven aan de hobby. Er zijn teveel boekenkasten zonder een leuk baantje erbij. Want daar kwam de lezer/student niet aan toe.
Hier iets over "mijn" voorkeur.
BIJBAAN
Een bijbaan, nebenbahnh, branchline, bekende begrippen uit de trein en spoorweg modelbouw werelden. Vroeger waren er vele duizenden, over de hele wereld. En soms bestaan ze nog. Het waren spoorlijnen die de aan- en afvoer van goederen en mensen van- en naar de hoofdlijn deden. Op die bijbaan reden vaak boemeltreintjes. Ze stopten bij elke halte en mochten niet snel rijden. Want daar was de rail en de -bedding niet op berekend. En aangezien de snelheid gering was werd ook aan de signalering etc. nauwelijks eisen gesteld. Soms waren de bijbanen op smalpoor gebouwd, maar ook gewoon spoor kwam veel voor. En om uit te kunnen wijken, bij werkzaamheden bijvoorbeeld aan de "grote" baan werden enkel sporige bijbanen ook wel als volledige hoofdlijnen (met de bijbehorende bedding en signalen) uitgevoerd.
De bijbaan had, vergeleken met de hoofdlijn, wat kleinere stationnetjes en haltes. Onbewaakte overwegen (waar gefloten moest worden, soms 2x) en soms scherpe bochten.
WAT IS EEN BIJBAAN?
Op zoek naar een omschrijving van wat een bijbaan is treft ik in Wikepedia het volgende aan:
"As the main line network consolidated, railways were driven into the hinterland, serving local needs and commuter traffic. This was the age of the branch line or Nebenbahn (plural: -en), also variously called the Sekundärbahn ("secondary line"), Vizinalbahn ("neighbourhood line") or Lokalbahn ("local line") depending on local laws and usage."
(kortom: De hoofdlijnen raakten gevestigd en de spoorwegen gingen ook het binnenland bedienen. Lokale behoeften en forensen kwam op gang. De periode van de nebenbahn was aangebroken).
Maar dat is natuurlijk geen echte sluitende definitie.
Ook HEFT 13 van ModellEisenBahner 2001 dat geheel over Nebenbahnen gaat levert ons geen oplossing. Elke baan die GEEN hoofdbaan is kan een Nebenbahn genoemd worden, is mijn conclusie.
Wel stellen ze dat de nebenbahn ideaal is om als modelbaan voorbeeld te gebruiken. En daar kan ik mij geheel bij aansluiten.
In 1878 kwam in Duitsland een landelijke regelgeving tot stand waarin de nebenbahn "geregeld" werd. Indien een overgang met 15 km/u of minder wordt bereden is bewaking niet nodig ook geen signalen. Ook de eisen tav de railbedding en scherpte van de bochten zijn gering. Met name dit laatste verminderde uiteraard de kosten van het aanleggen van een spoorlijn.
En dit voorbeeld gaat over Duitsland. Het zegt allemaal niets over andere Europese landen zoals Engeland, Frankrijk, Oostenrijk, Zwitserland, de USA of Nederland. Voor Nederland zijn voorbeelden te vinden als de Blauwe Tram (wordt uiteindelijk Connexxion), Groningse Tramwegmij, Gooise Moordenaar ea. Gebruik Google en je zult versteld staan (soms). Wat weer de vraag oproept wat is een tram en wanneer wordt dat een trein?
ALS MODEL BAAN
De bijbaan kan een grote rol in de spoorweg modelbouw spelen. Een bijbaan heeft voordelen. Het is niet zo groot en binnen een beperkte ruimte kunnen perrons toch een realistiese lengte krijgen. In N-schaal is 2 meter lengte al voldoende om een station aan te leggen. Een grote lok onderhouds werkplaats is niet nodig, het grote onderhoud vindt elders plaats. Tenzij...natuurlijk. Wel is een kleine installatie voor de bekoling/olie, water en zand nodig. Een station kan beperkt worden tot 4 - 6 wissels en als het een eind (kop) station is zijn de (gedwongen) rangeer mogelijkheden al groot. Dat er ook op de aankomst- en vertreklijn wordt gerangeerd is op een bijbaan geen probleem.
Een sporenplan voor een bijbaan eind station
En voor mij is een leuke bijkomstigheid dat er op de oudere bijbaan vaak sprake is van GEMENGDE treinen. Personen wagens EN vracht wagens in een trein achter een lokomotief. Prachtig.
Bijbanen kwamen overal voor en het sporenplan van al de stations is eigenlijk steeds hetzelfde. Wel moet opgemerkt worden dat de eindstations van de Great Western (Engels) veel ruimte in beslag namen (Google Great Western). De uitvoering was weidser. Maar overal: een aankomstspoor met oa een omloop mogelijkheid Na de aankomst kan de lok naar de water/bekoling gaan en kunnen de aangekomen wagens naar het volgende spoor verplaatst worden. Goederenwagens naar het goederenspoor en personenwagens naar het vertrekspoor. Nieuwe treinen kunnen rangerende worden samengesteld en ververste loks ervoor. Daarna kan vertrokken worden.
Indien het model station is verbonden met een groot schaduw station dan kan (ruimte beschikbaar?) een paradebaan worden ingeplanned die geheel als hoofdlijn is uitgewerkt. Daar kunnen dan de lange en grote treinen op snelheid, worden bewonderd.
[/url][/url]Is het eindstation te klein naar Uw smaak en heeft U nog wat ruimte? Leg er een tweede station naast en maak een (geisoleerde) verbinding. Over deze verbinding kunnen dan wagens geduwd worden. Plan een "hondenbeen" verbinding tussen de "twee" eindstations. Let op het keerlus effect. Dan lijkt het alsof dat wat grotere (eind/kop) station aan een dubbelspoor licht.
Zo is er een groter station ontstaan. Dat rechtvaardigd (bij beschikbare ruimte) een groter stationsgebouw, meerdere perrons, een groter lok onderhoud. Uitloopsporen en een fabriek in de buurt met een speciale verbinding kunnen (ruimte?) gemaakt worden.
Maar laat je het (zoals ik) bij een klein station dan is er de mogelijkheid om aansluitend (ruimte) een stukje landschap "te doen". Want is dat niet ook een van die leuke aspekten van de hobby: een mooie trein door een mooi landschap zien rijden? Google Penden Museum en ga naar Trains in the Vale - geniet.
Voor hen die Engels lezen dit: http://www.modeltrainsinternational.co.uk/nebenbahn.php
Nu aan het werk, want er is nog veel te doen.
-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-
Bij het schrijven van dit stukje heb ik gebruik gemaak van Modell Eisen Bahner Nr1 2001 Heft 13 "Nebenbahnen Charme und Romantik unter Sachzwaengen" en MIBA Dezember 2015 "Nicht nur Nebenbahn". Ik ben mij bewust van mijn beperkingen als modelbouwer. Hier op de site - en elders - tref je schitterend werk aan waarvan je zegt "wow". De hier weergegeven gedachten over de treintjes hobby hebben zich in de loop der jaren in mij hebben vastgezet. De informatie is van veel kanten aangekomen. Ontelbare artikelen in tijdschriften, brochures en jaren knutselen, mislukkingen en erover nadenken liggen ten grondslag aan de hier geplaatste woorden.
Verder komt de inspiratie oa via de modules van Chris Nevard. En bekijk eens Ashburton' - N Gauge Model Railway Layout in YouTube.
-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-
Met de hier genoemde tijdschriften etc. heb ik geen enkele economische binding.
-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-
Rest mij de mensen die hier op het forum (en elders) zulk mooi werk presenteren te complimenteren.
