How-to, hoe ik het doe, wolkenlucht.

[Folkert van Wijk]

Om te beginnen zoals ik mijn luchten schilder, is niet de makkelijkste en meest gebruikelijke wijze voor modelbaan achtergronden.

Ook zijn er op YouTube, en staan er in diverse modelspoor bladen veel andere methodes die sneller en eenvoudiger zullen zijn.

Desalniettemin bij deze een uitgebreide omschrijving van hoe ik het doe...

Eerst zoek ik een mooie foto als voorbeeld, vaak fotografeer ik die zelf en inmiddels heb ik ook al een hele database vol met foto's. Voor een beetjes sfeer vind ik foto's van het begin of einde van de dag mooier, omdat er dan een beetje extra geel of zelfs iets roze en paars in de lucht zit, ook geeft de stand van de zon extra diepte en contrast in de wolken.

Daarnaast zijn half om half foto's met half blauwe lucht en half wolken volgens mij het meest geschikt. Ook de verhouding qua voormaat of uitsnede moet ongeveer hetzelfde zijn als het werkstuk
Verder kies ik bij voorkeur iets met wolken die begrijpelijk zijn en niet te ingewikkeld, want ik verlies me snel in details en weet ik vaak zelf niet meer wat ik aan het doen ben...

Ik begin met een witte achtergrond door met een verfroller en goedkope witte latex een plaat mdf wit te rollen. Dan even lekker laten drogen...

Vervolgens kies ik kleuren voor de blauwe lucht, natuurlijk aan de hand van de foto. Ik heb nooit de illusie om de kleuren zelf voldoende en in de juiste kleuren te mengen, dus ik selecteer een serie kant en klare kleuren. Meestal wel een stuk of drie vier. Lopend van middel blauw naar licht en vaak heel iets rozigs voor vlak onderaan (de horizon).

[Folkert van Wijk]

Ook hiervoor gebruik ik acryl verf. Acryl verf droogt snel, dus het is deur dicht, telefoon uit en even een halfuurtje, a drie kwartier ( ligt een beetje aan de grote) ononderbroken doorwerken.

En dan is het smeren geblazen. Met een grote kwast en heel iets verdunde verf met nog eventueel een drupje acryl retarder/droogvertrager, in lange horizontale bewegingen de verf van boven naar beneden opzetten en gelijk de kleuren langzaam door elkaar smeren.

Eerst de bovenste strook met de donkerste kleur blauw, dan daar direkt onder de middel blauw. Deze middel blauw smeer je dan langzaam met horizontale streken van onder naar boven toe uit in het donker blauw. Als het goed is, mengd die kleur zich dan met de bovenste donkere strook. Dit mengen gebeurt zowel op het "doek" als in de kwast waardoor de middel kleur langzaamaan donker wordt en overgaat in de donker blauwe kleur.

Werk dus systematisch en let op, dat je tussendoor de kwast goed schoonmaakt, anders krijg je donkerblauwe verf waar je het niet wil hebben!

Dit proces herhaal je met de andere kleuren.
Door de horizontale streken, is het niet erg als het iets streperig word want ook in de echte lucht heb je vaak wat strepen door nevel en zo...

Als de kleuren er op zitten in een mooi verloopje met hier en daar wat vaage horizontale strepen, dan is het goed en mag je weer achterover leunen. Volgende keer weer verder....

[maarten]

Dat ga ik toch eens proberen Folkert. Alleen nog wat tijd voor zien te vinden...

[Raymond]

Interessant!
Heel benieuwd naar het volgende!!!

Groet,
Raymond

[TonN]

Ik moest hieraan denken

[Folkert van Wijk]

Ja Bob Ross is ook een goeie voor ons doel.
Ik doe het echter een beetje anders...
Heb ook niet zulk haar (meer)

[Folkert van Wijk]

Is de hiervoor beschreven techniek nog vrij algemeen bij de modelbaan achtergronden, en vele andere schilderijen, de verdere aanpak zoals ik die doe, zal wel wat ongewoon zijn voor bij modelspoorbanen.

Want anders dan wat je vaak ziet werk ik met een voorbeeld foto. Het lastige hierbij is om het grillige en vage van de wolken te creëren en tegelijk het voorbeeld te volgen. Vooral als je je mooie verloopje wil behouden en dus niet te veel moet willen corrigeren. Want alles wat je nu aan het verloopje later bijwerkt ga je zien als een onregelmatigheid...
Hiervoor is het dan ook van belang dat het voorbeeld dezelfde uitkadering en verhoudingen heeft als je werkstuk, zodat je makkelijker de afmetingen en locaties van de wolken kunt inschatten en bepalen.

Wat ikzelf doe is er vanuit gaan dat je een vorm wel kan uitbreiden maar moelijk meer kunt kleiner maken.
Daarvoor werk ik dan ook vaak vanuit het midden van een wolken vorm en of vanaf de zijkant van het werkstuk.

Ook is het zaak om voor een vaag effect een eerste kleur te maken die maar heel ietsje lichter, of donkerder, is dan de achtergrond waar je op werkt. Dat maakt ook dat, omdat de achtergrond een verloopje is, je die kleur steeds moet aanpassen omdat je naar boven of naar onder werkt.
Meestal begin ik bovenaan en met de grootste en makkelijkste wolken vormen. De kleinere details komen
later.

Voor een lichter, vaag en transparant effect is dan ook de kleur zinkwit bijna onmisbaar, want zinkwit heeft van zichzelf al een transparante dekking.
De dekking van kleur is, zoals mijn workshoppers inmiddels weten, te zien aan het vierkantje op de tube en de kleurenkaart. Is het vierkantje wit, dan is de kleur meer transparant, is het vierkantje zwart dan is de dekkracht sterk. En een half zwart diagonaal vierkantje zit daar dus tussenin...



Ook zijn kleuren transparanter te krijgen door het toevoegen van een medium, maar zelf heb ik daar nog weinig ervaring mee.

Het inmengen van veel water doe ikzelf niet, want te dunne verf geeft heel andere effecten...

De truuk zit hem dus wat mij betreft in het heel voorzichtig toevoegen van een ietsje anders kleur en dan heel langzaam aan het contrast binnen de wolken aanpassen en versterken. Binnen de wolken zelf is dan gelukkig wel veel ruimte voor corrigeren en aanpassen.

Dus eerst heel vaag de contouren opzetten door van binnen naar buiten te werken en dan eigenlijk het omgekeerde weer te doen, door steeds net iets binnen die contour weer een iets andere kleur aan te brengen.
Natuurlijk is het daarbij ook mogelijk om, als je een beetje door werkt, ook op het werkstuk, de natte verf in elkaar te mengen...

[maarten]

Ik vind je wolken echt heel erg mooi, levensecht eigenlijk. Je beschrijving snap ik (gedeeltelijk), alleen om het zelf te proberen mis ik nog wat 'handvaten'. Weet je toevallig of iemand ooit een filmpje heeft gemaakt van wat je beschrijft? Monkey-see is monkey-do zeg maar.

Wat zijn een beetje de basiskleuren die je gebruikt voor jouw luchten/wolken? Zoals je weet ben ik ook fan van de Amsterdam Acryllics serie, dus als je wat nummertjes roept dan kan ik kijken wat ik al heb en wat er nog op mijn verlanglijstje moet.

[Paul_DMV]

voor onze modelspoorbaan heeft mijn moeder de meeste achtergrondjes geschilderd, zij schildert zelf landschappen en portretten en heeft zo'n 40 jaar schilder ervaring.

Inmiddels ben ik zelf begonnen met wat aanvullende achtergronden te schilderen en geprobeerd dit aan te sluiten.

Daarbij liep ik tegen een aantal dingen aan;

Zinc wit, Titaan wit, Zoals je al aangaf is zinc wit niet dekkend, ideaal om wolken op achtergronden te schilderen of verdund met medium retarder het geheel lichter te maken door een waas, echter wil je in de natte blauwe verf wolken maken, dan verdwijnt het zinc wit in het blauw en blijf je maar verf toevoegen. Mijn ervaring is dus, echt wachten tot de achtergrond klaar is en pas over droog wolken maken.

Kleurblauw; In het assortiment van Amsterdam zitten heel veel blauwkleuren, maar je kan blijven mengen tussen verschillende blauw tubes, maar als het pigment er niet in zit wat in dit geval mijn moeder wel had gebruikt kan je blijven mengen wat je wilt. Het is beter om de tubes aan te schaffen met enkel een puur pigment. Zo gebruikte mijn moeder dus PB29 voor de bovenkant van de horizon, dit ultramarijn is wat paarsig blauw en zit niet in de tube hemelsblauw (PW6/PB15/PG7, daar zit dus een wit, phtaloblauw en groen in). Deze ultramarijn heb je wel nodig voor een realistische kleur die een zonnig beeld geeft en niet grauw aan gaat zien.

Verder hebben we ca 3cm horizon met groen, en wat boompjes die in schuine lijnen steeds kleiner weg lopen, om diepte te creëren, doe je dit niet dan krijg je een platte wolken plaat tegen je baan.

[Folkert van Wijk]

@Paul_DMV
Dat zijn mooie achtergrondjes en luchten die je daar hebt.

Inderdaad de achtergrond wel eerst laten drogen, voor je met de wolken zelf begint.
En wat de kleuren betreft, mijn advies is een beperkt palet, maar met zoveel mogelijk kant en klare kleuren...
...en zelfs dan is matchen meer eerder gemaakt werk nog steeds een uitdaging...

[maarten]

Sowieso omdat droge verf net anders toont dan natte verf.

[Folkert van Wijk]

@maarten
Filmpjes zijn er heel veel en overal doen ze het weer anders. Een aantal die ik heb bekeken zijn:

Jason Jenson
https://youtu.be/D2P7YKxXJYw?si=AfTi9R7-Ir9Yjn1M

Thunder Mesa
https://youtu.be/epEq98FKw-4?si=DUw3N_Eb9YWkIEeN

Painting skies.
https://youtu.be/moq5H1eaIzA?si=SlBVZwIwdJ8C0aM_
Deze mijnheer is een echte schilder. En hij heeft vele filmpjes. Die allemaal zeer inspirerend en leerzaam zijn.
Enige kanttekening is dat hij met olieverf werkt, wat een heel andere manier van schilderen is...

En er zijn nog duizenden andere video. Het is misschien de moeite om specifiek te zoeken naar videos over en met acrylverf...

[Folkert van Wijk]

Qua kleur is iedere wolkenlucht natuurlijk weer anders, maar bij deze de kleuren die ik het meest gebruik.

Voor de wolkenlucht op de achtergrond:
Het verloop van boven naar beneden: een heel klein beetje 512 dan 517, 551, 105 en een beetje 289 onderaan.
Voor de wolken gebruik ik vaak grijsblauw nummer 562 samen met veel zinkwit 104.
Voor ietsje geel in de hooglichten 223 en onderaan in de wolken ietsje rood met 224 voor een ochtend of avond stemming. Ietsje rood kan, op een warme zomerdag, vreemdgenoeg eventueel ook in de hooglichten, zoals Janhendrik Dolsma doet...

[Folkert van Wijk]

Dit is ook een goeie video.

Tevens van Janhendrik
https://youtu.be/ohYt25udLN4?si=qa9WjoggQVOsNQJu

[Folkert van Wijk]

...en dan is het langzaam de wolken aan de ene (boven) kant lichter maken en aan de andere (onder) kant donkerder. Het beste is het om hierbij zo veel mogelijk binnen de al bestaande wolken vorm te blijven, zodat die mooie vage rand zoals je die al hebt gemaakt, overeind blijft...


Deze foto had ik al geplaatst maar voor het vergelijken plaats ik hem hier nog eens...





Vaak lijkt er echter haast geen ruimte meer om nog iets naar binnen te gaan en dan is het zaak om over te stappen om op een kleiner penseeltje...

[Folkert van Wijk]

Een foto van het schilderij buiten in het daglicht.

Ondanks dat wolken vage, beweeglijke en constant veranderende dingen zijn, hebben ze toch een massa en vorm. De kijker herkend die massa door de lichtere en donkere partijen, welke dan weer afhankelijk zijn van de zon en waar deze in de hemel staat.

De vormen zijn natuurlijk eindeloos, maar wat (een beetje) algemeen is, is dat wolken aan de horizon vaak platter lijken dan die hoger in de lucht. Dit komt door de hoek waaronder wij vanaf de grond tegen de wolken aankijken en de ronding van de aarde.
Het is goed om tijdens het schilderen dit fenomeen te herkennen. In mijn voorbeeld schilderij was ik onderin een beetje de weg kwijt, en heb ik dit gegeven gebruikt om de wolken onderin wat naar eigen inzicht vorm te geven...

Als laatste komen dan als finishing touch de hooglichten.
Dit zal over het algemeen een dekkende wit met ietsje geel of zelfs rood zijn.

Ikzelf heb de neiging om te veel hooglichten te willen schilderen. Maar al snel raaks het geheel dan wat spanning en dynamiek kwijt.

Let dus goed op met wat ik ik hierboven schreef over licht en donker en de stand van de zon ten opzichten wolken, en plaats je hooglichten spaarzaam, effectief en vooral dramatisch!

Verder kan je hooglichten natuurlijk ook weer overschilderen met iets donkerders als je het toch te gek hebt gemaakt en natuurlijk kunnen een paar extra kloddertjes wit, (met een beetje geel of rood) op al gemaakte hooglichten ook geen kwaad...

[maarten]

Echt schitterend!

[Jeroen]

Grote klasse, Folkert!

[Raymond]

Knap werk hoor!!!

Groet,
Raymond

[TonN]

Knap gedaan

[leon1965]

in welk museum hangt dit schilderij?

[Folkert van Wijk]

Dank jullie wel heren. Maar nu is het toch echt tijd dat jullie zelf aan de slag gaan!:

Hop naar de schuur, pak een rest stukje multiplex of beter mdf, zoek een kortharige verfroller en een pot overgebleven witte latex en rolle met die hap!

Dan heb je stap 1 zo al weer gehad.